Tkanki Wzmacniające
Tkanki wzmacniające (mechaniczne):
· Zwarte komórki o zgrubiałych ścianach
· Pochodzenie pierwotne lub wtórne
· Stereom – ogół tkanek wzmacniających
· Brak przestworów międzykomórkowych
· Funkcje:
o nadają roślinom wytrzymałość i elastyczność
o dzięki nim rośliny mogą przeciwstawiać się różnym czynnikom
· Podział:
o Zwarcica (kolenchyma)
o Twardzica (sklerenchyma)
· Zwarcica (kolenchyma):
o Tkanka żywa pochodzenia pierwotnego, wzmacniająca i asymilująca
o Komórki wydłużone, jasno połyskujące w świetle, często przypominając miękisz
o W ścianach obecne jamki proste
o W jej protoplazmie są chloroplasty, a w nich zachodzi fotosynteza
o Ściany częściowo zgrubiałe, zbudowane z błonnika i protopektyny, zdolne do silnego pęcznienia
o Zgrubienia ścian:
§ w kątach komórek – zwarcica kątowa
§ w ścianach bocznych – zwarcica płatowa
o kolenchyma luźna – z dużymi przestworami międzykomórkowymi
o Nadziemne części, gdzie odbywa się wzrost i rozbudowa rośliny
o W łodygach zielnych pod skórką lub w częściach żebrowych łodygi
o W liściach wzmacnia ogonki liściowe i nerwy
o Brak w korzeniach
o Funkcje:
§ wytrzymała na rozciągnie
§ swobodnie przewodzenie substancji odżywczych w roślinach
§ wydłuża się wraz ze wzrostem rośliny
- Twardzica (sklerenchyma):
o W starszych, wyrośniętych częściach roślin o zakończonym wzroście
o Martwa, twarda, często silnie zdrewniała
o Zgrubione ściany komórek
o Przewodzi substancje odżywcze w roślinach
o 2 postacie:
§ Sklereidy
§ Włókna
o Sklereidy (twardziczki):
§ Rozmaite kształty, pojedyncze lub grupowe
§ W ścianach liczne jamki proste, najczęściej rozgałęzione
§ Często w komórkach obecne są kryształy szczawianu wapnia (jedyńce)
§ Rodzaje:
· Brachysklereidy (komórki kamienne):
o Komórki grubościenne, równowymiarowe, często wielościenne, zdrewniałe
o Obecne jamki proste, często rozgałęzione
o Nadają im dużą twardość w owocach
· Makrosklereidy:
o Komórki wydłużone słupy o tępych końcach, ustawione palisadowo
o W łupinach nasiennych i innych organach roślin
· Astrosklereidy:
o Komórki gwiazdkowate rozgałęzienia o zaostrzonych końcach
· Osteosklereidy:
o Komórki piszczelowate lub hantlowate, wydłużone, cylindryczne, rozszerzone na końcach
§ Przy określaniu kształtu sklereidów należy brak pod uwagę przekrój poprzeczny i podłużny
o Włókna (stereidy):
§ Martwe komórki, prozenchymatyczne lub wrzecionowate, zwykle jamkowate z jamkami prostymi lub lejkowatymi
§ Zdrewniałe ściany, rzadziej błonnikowe
§ Im grubsze ściany komórkowe tym twardsze włókna
§ Wytrzymałość - zazębianie się ostrych końców włókien na skutek wzrostu ślizgowego
§ Zapewniają wytrzymałość na obciążenia, uciski, rozciągania, zginania, złamania i inne
§ Rodzaje:
· Włókna pierwotne – wytworzone z pramiazgi lub perycyklu (włókna perycykliczne)
· Włókna wtórne – wytworzone z tkanki twórczej, np. włókna łykowe i drzewne
§ Powstają pojedynczo lub w grupach
§ Pęki włókien mogą:
· Tworzyć jednolity pierścień wzmacniający (z włókien lub sklereid)
· Formować pochwy sklerenchymatyczne wokół wiązek przewodzących, np. w nerwach liści traw
§ W starszych łodygach grupy włókien i sklereid zebrane w pierścień wzmacniający (mechaniczny), czyli łyko-twardzicowy
§ Powstawanie pierścienia wzmacniającego:
· Jednolity pierścień łykowy pochodzenia perycyklicznego ulega rozerwaniu na skutek wzrostu
· Pomiędzy komórki włókien wciska się miękisz, który twardnieje
§ Rodzaje włókien:
· Włókna okrysztalone - otoczone komórkami z jedyńcami
· Włókna łykowe – w łyku o komórkach wydłużonych i jamkach prostych
· Włókna drzewne (libriform) – w drewnie
· Włókna zastępcze:
o W drewnie
o Żywe, wydłużone komórki miękiszowe
o Funkcje:
§ Mechaniczne
§ Przewodzenie substancji
§ Magazynowanie substancji
§ Zastępują czynności miękiszu drzewnego
· Włókna kambiforowe (kambiform):
o W łyku
o Funkcje:
§ wzmacniające
§ przewodzące substancje zapasowe
§ gromadzące substancje zapasowe
§ U iglastych formy pośrednie między włóknami i cewkami – włóknocewki
§ Włóknocewki:
· Wydłużone i zaostrzone komórki
· Obecne jamki
· Funkcje:
o Przewodzenie
o Gromadzenie
· Mniej – wzmacnianie.