Filogeneza
Filogeneza i podział tkanek
Rośliny niższe
Najniższe formy – jednokomórkowe (bakterie, sinice, prymitywne glony)
W glonach:
o występuje kilka jąder (polienergidy)
o pojedyncze komórka kształtu: walcowatego, wrzecionowatego i inne.
o Ściany komórkowe zbudowane z pektyny, błonnika, chityny (grzyby)
o Komórki łączą się ze sobą luźno, tworząc grupy złożone z pojedynczych komórek w postaci prymitywnych kolonii – cenobów
Kolonie:
o ściślejsze połączenia komórek (bakterie, sinice)
o Dzielące się komórki nie rozłączają się całkowicie od siebie, lecz tworzą mniejsze lub większe nitkowate, blaszkowate lub bryłowate zespoły równowartościowych komórek
o Komórki te połączone są ze sobą galaretowatymi i spęczniałymi ścianami
W komórkach wegetatywnych odbywają się procesy:
o Fotosyntezy
o Odżywiania
o Magazynowania I przewodzenia substancji
Z komórek przeznaczonych do rozmnażania powstają:
o sporangia (zarodnie)
o gametangia, wytwarzające komórki płciowe
Plecha – thallus:
o Komórki ściśle połączone ze sobą
o Komórki słabo zróżnicowane morfologicznie
o Komórki te tworzą roślinę słabo zorganizowaną
o Mogą powstawać też przez skupienie się wolno żyjących komórek (zielenice)
o Powstaje przy rozmnażaniu wegetatywnym
o Pojedyncze, luźne komórki łączą się ze sobą w środowisku wodnym, tworząc wielokomórkowy organizm.
U glonów morskich, m.in. Brunatnic i krasnorostów pojawiają się plechy podobne do tkanek właściwych:
o Zbudowane z wielu warstw przypominających miękisz
o W nich odbywa się fotosynteza, gromadzenie substancji odżywczych i przewodzenie ich wewnątrz plechy odrębnymi elementami przewodzącymi (podobne do rurek sitowych).
o Obecna warstwa korowa, rdzeniowa oraz przyrost roczny.
U licznym wielokomórkowych glonów i grzybów:
o plecha ulga silnemu spłaszczeniu, co powiększa powierzchnię rośliny
o Powiększają ją również liczne rozgałęzienia (kształt krzaczasty, drzewiasty)
o Umożliwia to roślinie lepsze wykorzystanie środowiska wodnego i światła
o Zróżnicowanie biegunowe spowodowało pojawienie się organów chłonnych – chwytników (ryzoidy).
U grzybów:
o plecha skład się z swoistej tkanki tzw. Plektenchyma, tworząca się przez splot pojedynczych komórek – strzępek
o Pseudoparenchyma – tkanka rzekoma, powstaje przez ścisłe zrastanie się strzępków.
Rośliny wyższe:
Komórki:
o Połączenia między nimi ściślejsze
o Powiększanie się ich liczby i podziału ich czynności – wytworzenie tkanek
o Tkanka roślinna powstaje na skutek podziałów komórek merystematycznych
Tkanka – zespół ściśle połączonych ze sobą i podobnych pod względem budowy komórek wspólnego pochodzenia i spełniających określona funkcję fizjologiczna.
Tkanki:
o Ich rozwój sprzyja pobieraniu płynnych i gazowych substancji, procesowi fotosyntezy (u chlorofilowych)
o Różnicują się w miarę wzrostu biomasy
o U pierwotnych mszaków (wątrobowce) zewnętrzna i wewnętrzna budowa plechy
Mchów właściwe:
- Występuje u nich znaczne zróżnicowanie tkanek przewodzących, choć mogą pobierać H2Ocałą powierzchnią ciała
- Mchy należą do oślin osiowych, gdyż wykształcają łodygę (oś główna) i liście. Nie ma korzeni, a są ryzoidy
- Ich tkanki stałe są zróżnicowane:
§ W wewnętrznej budowie łodygi jest kora i skórka (epiderma), pokryta naskórkiem (kutykulą)
§ Pod skórką jest tkanka mechaniczna, zaczątki wiązek sitowych (leptoidy) i wiązek naczyniowych (hydroidy)
Liczba tkanek i rodzaj komórek mogą stanowić obiektywne kryterium rozwoju filogenetycznego danego organizmu.
W roślinach odróżniamy:
o Tkanki twórcze (merystemy)
o Tkanki stałe
Tkanki twórcze:
o Dzieli się i rozrasta
o Różnicując się tworzy określone tkanki stałe
o Powiększa masę roślinną poprzez wytwarzanie nowych organów
Tkanka stała:
o Wykształca się z tkanki twórczej
o Ulega specjalizacji w określonym kierunku i przybiera różną budowę i wygląd w zależności od funkcji
o Brak podziałów komórkowych
o Komórki z dużymi wodniczkami, uboga protoplazma
o Ściany komórkowe zgrubiałe i sztywne, chemicznie zmienione
o W zależności od funkcji ich kształt jest różny
o Pomiędzy komórkami są przestwory międzykomórkowe wypełnione powietrzem
o 2 rodzaje:
§ Stałe pierwotne – powstają z tkanki twórczej pierwotnej (epiderma, endoderma)
§ Stałe wtórne – powstają z tkanki twórczej wtórnej (peryderma)
o Tkanki mogą być jednorodne (1 typ komórek; miękiszowe) i niejednorodne (kilka typów komórek; okrywające)
o Rodzaje tkanek: okrywające, miękiszowe, wzmacniające, wydzielniczo – wydalnicze, przewodzące.